Muzeum Żup Krakowskich
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jest jednym z największych muzeów górniczych Europy, jednym z 17 muzeów centralnych, podległych Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Znajduje się w średniowiecznym Zamku Żupnym stanowiącym siedzibę zarządu żupy, saliny od końca XIII w. do 1945 r., odrestaurowanym ze środków Ministerstwa Kultury i Sztuki i Muzeum z przeznaczeniem dla potrzeb Muzeum, jako spadkobiercy historycznych tradycji kopalń wielicko-bocheńskich.
Ideę ratowania wielickiej kopalni, pomnika przyrody i pracy polskich górników, podjął Alfons Długosz - artysta plastyk i profesor wielickiego gimnazjum. Jego inicjatywa utworzenia Muzeum Żup Krakowskich zyskała aprobatę ministerstw: Górnictwa oraz Kultury i Sztuki. Gromadzone przez wiele lat zbiory pozwoliły na przygotowanie w zabytkowych wyrobiskach na III poziomie kopalni podziemnej ekspozycji muzealnej. Kierownictwo Kopalni przekazywało Muzeum urządzenia i narzędzia górnicze, odkryte w wyniku prac penetracyjnych prowadzonych wspólnie w starych wyrobiskach. Pozwoliło to Muzeum skompletować jedyną na świecie kolekcję dawnych drewnianych machin wyciągowych, przodków maszyn parowych i elektrycznych. Poza tym przekazano do Muzeum archiwum i bibliotekę salinarną oraz cenny zbiór map górniczych. W latach 1958-1966 umieszczono w 14 komorach poeksploatacyjnych ekspozycję. Prace remontowo-adaptacyjne sfinansowało Ministerstwo Kultury i Sztuki. W 1966 roku w ramach obchodów 1000-lecia państwa polskiego - udostępniono ekspozycję zwiedzającym. Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jest jednym z największych muzeów górniczych Europy, jednym z 17 muzeów centralnych, podległych Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Misją muzeum jest ochrona i popularyzacja bogatych dziejów górnictwa solnego w Polsce, postrzeganego jako trwałe dziedzictwo ludzkości.
Tematyka i czasowe ramy badawcze, będące w zainteresowaniu pracowników Muzeum, są ogromne i bardzo zróżnicowane - sięgają miocenu (dla poznania genezy złoża solnego), a w badaniach archeologicznych neolitu (początki osadnictwa i warzelnictwa). W dziedzinie historii i kultury materialnej obejmuje okres od XIII - do końca XX w. i dotyczy roli i znaczenia gospodarki solnej w dziejach Polski, jej wpływu na rozwój miast Wieliczki i Bochni, dawnej i współczesnej techniki górniczej i technologii warzelniczej.
Zabytki muzealne gromadzone są w następujących zbiorach: Geologicznym, Archeologicznym, Techniki Górniczej, Kartografii (głównie mapy górnicze), Sztuki, Etnografii, Archiwum (dokumenty, rękopisy, akta salinarne) i w tzw. Zbiorze Specjalnym (dawne fotografie, widokówki, dyplomy, druki okolicznościowe). Wymienione kolekcje wraz ze specjalistyczną biblioteką, szczegółową dokumentacją naukowo - techniczną wyrobisk wykonaną w kopalniach Wieliczki i Bochni oraz zbiorem mikrofilmów tworzą kompletną bazę źródłową do prowadzonych badań.
Panoramy