1:00
1:00
Dane meteorologiczne dostarcza serwis Weather.com. Najbliższy punkt pomiarowy: stacja Rybnik znajduje się w odległości 14km od prezentowanego obiektu.
Sanktuarium Matki Bożej Pokornej w Rudach
Początki miejscowości związane są z założeniem w Rudach klasztoru Ojców Cystersów. Trudno określić dokładną datę jego fundacji, gdyż jest to proces długotrwały. Przyjmuje się jednak jako datę założenia klasztoru rok 1258. Zakonnicy zostali sprowadzeni z Jędrzejowa przez księcia Władysława III Opolczyka. Dokument fundacyjny wydany przez księcia Władysława określał prawa i przywileje, jakimi cieszył się klasztor. Był on wyjęty spos sądowniczej władzy księcia, otrzymał prawo polowania w okolicznych lasach, prawo do zakładania nowych wiosek, prawo kolonizowania, prawo prowadzenia handlu i rzemiosła. Określono także w przybliżeniu granice posiadłości klasztornych. Sięgały one: trzy mile od Raciborza, trzy mile od Koźla i trzy mile od Gliwic. Posiadłości ziemskie i przywileje nadane przez księcia stały się podstawą rozwoju gospodarczego opactwa.
Prócz działalności gospodarczej klasztor był także poważnym ośrodkiem kulturalnym i naukowym. W tym miejscu należy wspomnieć o Gimnazjum, które powstało w roku 1744 oraz o bogatej w zbiory bibliotece. Zakonnicy zajmowali się również przepisywaniem ksiąg. Ojcowie Cystersi przebywali w Rudach do 1810 roku.
Pierwszy, tymczasowy kościół Cystersi wybudowali w połowie XIII wieku. Następny, konsekrowany w 1303 roku, zachował się do dnia dzisiejszego i jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury na terenie diecezji gliwickiej. Podobnie jak wszystkie kościoły cysterskie, rudzka świątynia oddana została wstawiennictwu Matce Bożej Wniebowziętej. Kościół charakteryzował się stylem gotyckim, wybudowany na planie krzyża łacińskiego, bez wieży, orientowany, trójnawowy o przęsłach nakrytych sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Gruntowną przebudowę kościoła przeprowadzono w XVII wieku. Dobodowano nową zakrystię. W latach 1723-1726 dobudowano przy południowym ramieniu kaplicę z kryptą ku czci NMP. Przy końcu prac budowlanych doszło do groźnego pożaru. W trakcie odbudowy zmieniono frontową elewację kościoła poprzez połączenie z nowo wybudowaną wieżą. Ściany pokryto bogatą sztukaterią, a całemu wnętrzu nadano wystrój barokowy. Ponownie kościół spłonął w roku 1945. Po II wojnie światowej został ponownie odrestaurowany. Zdecydowano wtedy o regotyzacji - przywróceniu pierwotnego, gotyckiego wyglądu świątyni. Biskup gliwicki Jan Wieczorek dekretem z dnia 28 maja 1995 roku podniósł kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Rudach do rangi Diecezjalnego Sanktuarium Matki Boskiej Rudzkiej.
Cystersi jako zakon reguły benedyktyńskiej są w zasadzie zakonem kontemplacyjnym, nie nastawionym bezpośrednio na duszpasterstwo. Na Śląsku istniały jednak ślady duszpasterskiej działalności zakonników, spowodowane brakiem duchowieństwa oraz apostazji wielu księży w czasie reformacji. Na terenie posiadłości mnichów rudzkich znajdowało się wiele wiosek, dlatego też cystersi musieli zapewnić opiekę duszpasterską dla mieszkającej tam ludności. W ten oto sposób świątynia w Rudach z biegiem czasu stała się kościołem parafialnym. Legenda podaje, że pierwszym proboszczem w Rudach był ojciec Benedykt, cysters z Jędrzejowa.
W 1810 roku dekretem cesarskim wszystkie dobra kościelne i zakonne zostały zsekularyzowane. Konwent w Rudach liczył wtedy 32 członków. Ojcowie Cystersi musieli opuścić swój klasztor. Większość zakonników rozproszyła się po okolicznych wioskach, celem sprawowania posługi duszpasterskiej, część pozostała w Rudach. Mocą dekretu sekularyzacyjnego z dniem 1 lipca 1812 roku dobra klasztorne stały się własnościa księcia von Hessen-Kassel. W dniu 10 maja 1820 roku objął te dobra w posiadanie hrabia Wiktor Amadeusz von Hessen-Rotenburg. Po jego śmierci w 1834 roku księstwo raciborskie i dobra cysterskie przypadły Wiktorowi von Hohenlohe-Waldenburg, któremu w roku 1840 cesarz Fryderyk Wilhelm IV nadał tytuł księcia. Klasztor stał się więc od 1820 roku siedzibą książąt raciborskich i był nią bez przerwy aż do czasu II wojny światowej. Pożar spowodowany przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 roku prawie całkowicie zniszczył zabudowania poklasztorne. Dopiero w 1998 roku ówczesny wojewoda katowicki w imieniu Skarbu Państwa przekazał pocysterskie zabudowania i ogrody Diecezji Gliwickiej. Od tego czasu w zdewastowanych budynkach trwają prace remontowe, by docelowo stworzyć Ośrodek Formacyjno-Edukacyjny Diecezji Gliwickiej. W okresie letnim, w soboty i niedziele, poklasztorne budynki udostępnione są zwiedzającym. Uporządkowany i zadbany ogród służy natomiast mieszkańcom Rud i licznie przybywającym turystom i pielgrzymom.
Panoramy
