Kościół Wszystkich Świętych
Kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych jest najstarszą zachowaną gliwicką świątynią. Wzniesiony został najprawdopodobniej w latach 1450-1504, w miejscu wcześniejszej drewnianej budowli, nieopodal murów miejskich. Data 1504 zachowała się na portalu południowym gotyckiej wieży, której ukończenie zwieńczyło budowę świątyni. Warto nadmienić, że ówczesne Gliwice liczyły około 1000 mieszkańców.
Pierwsza wzmianka w dokumentach, gdzie kościół występuje już pod wezwaniem Wszystkich Świętych, pochodzi z 1467 roku. Kościół Wszystkich Świętych w swoim stylu architektonicznym należy do typowych gotyckich śląskich świątyń. Jest to budowla trójnawowa, halowa, z trójprzęsłowym prezbiterium i czteroprzęsłowym korpusem. W prezbiterium założone jest sklepienie sieciowe, a w nawach gwiaździste. Ośmioboczne filary oddzielają od siebie nawy. Pomiędzy nawą główną a prezbiterium istnieje ściana tęczowa z ostrołukiem. W XVII wieku pierwotną, ceglano-kamienną strukturę ścian i filarów pokryto tynkiem.
W ciągu minionych wieków kościół wielokrotnie ulegał zniszczeniom spowodowanym przez pożary miasta i kolejne wojny, ale podstawowa bryła architektoniczna pozostała niezmieniona, co można dostrzec na historycznych obrazach i późniejszych archiwalnych fotografiach.
W 1601 r. w wyniku wielkiego pożaru miasta zniszczeniu uległy wnętrze kościoła oraz dachy budowli. Przeprowadzona w krótkim czasie odbudowa zaowocowała nowym pokryciem dachu, a przede wszystkim okazałym, dwukondygnacyjnym ołtarzem głównym - zachowanym do dziś. Starannie odbudowana została również wieża, którą zwieńczono barokowym hełmem z przeźroczami. Tę formę budowli można zobaczyć na obrazie z 1626 roku, który po dziś dzień znajduje się w zakrystii kościoła, a przedstawia ówczesną panoramę miasta. Niestety, kolejny pożar w 1711 roku zniszczył ponownie dachy i szczyt wieży kościelnej. Przy odbudowie wieżę pokryto namiotowym daszkiem.
W latach 1929-1942 kościół został poddany gruntownej renowacji. Budowlę w całości obłożono cegłą, nadbudowano wieżę i zrekonstruowano jej balustradę. Wieża uzyskała nowe zwieńczenie w postaci kamiennego krzyża otoczonego blankami.
Wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi głównie z XVII i XVIII wieku, posiada wysoką wartość artystyczną. Szczególnie okazały jest wzmiankowany wyżej bogato rzeźbiony ołtarz główny oraz rokokowa ambona, zdobiona płaskorzeźbami i figurami z drugiej połowy XVIII wieku. Z tego okresu pochodzą również stalle w prezbiterium i figury świętych na filarach.
W skarbcu kościelnym przechowywana jest piękna monstrancja z 1687 roku, ze sceną powrotu zwiadowców do Ziemi Kanaan, będącą dziełem złotnika Hansa Georga Kolbego. Kościół posiada ponadto zabytkowe obrazy oraz cenne relikwiarze i naczynia liturgiczne.
Anna Strzeszewska
http://www.um.gliwice.pl/index.php?id=10789/1
Panoramy